Sołectwo Karkowo

Aktualności

Aktualności Sołectwa ...

Historia

Osadnictwo w okolicy Karkowa sięga czasów prehistorycznych, o czym świadczą znaleziska archeologiczne. We wczesnym średniowieczu funkcjonował tu gród. Obecnie, jego pozostałości znajdują się na północ od miejscowości, zlokalizowane na półwyspie przy jeziorze. Był to obiekt otoczony terenem podmokłym, który skutecznie utrudniał wrogowi jego obleganie. Karkowo (Kerkow,Karkow), było posiadłością Wedlów z Chociwla. W 1338 r. źródło wymienia ziemię Karkowską (terra Kerkow). W czasach nowożytnych w Karkowie swoje posiadłości miało wielu właścicieli. W 1628 r. Joachim von Wedel posiadał 2 łany. Także Magnus von Wedel z Brodu władał pewnymi dobrami w Karkowie, a po jego śmierci przejął je duchowny -Lupold von Wedel, a następnie sprzedał je Georgowi Wilhelmowi von Ueckermannowi. Potomek Georga – Franz Aleksander wykupił pozostałą część majątku Karkowo i w 1768 r. sprzedał go Janowi Fryderykowi von Beggerow. Była to osoba pełniąca funkcję radcy dworskiego. Po dziewięciu latach (1777 r.) dobra te były już w posiadaniu Ottona Fryderyka Wilhelma von Wolden. Wraz z pozostałymi własnościami tego szlachcica w Chlebowie i Rosowie majątek w Karkowie wchodził w skład imponującej posiadłości. Następnie syn właściciela – August Wilhelm sprzedał posiadłość ekonomowi o nazwisku Reinschow. Z czasem, majątek ponownie przejęli Wedlowie. W 1861 r. wdowa po Florianie sprzedała własność wojskowemu porucznikowi von Schmidt-Hirschfeld. Natomiast w 1911 r. dobra karkowskie należały do kobiety z rodu von Derenthall, w imieniu której zarządzał Gerlach. U progu II wojny światowej w 1939 r. majątek należał do Joachima von Derenthall. Posiadłość ta wynosiła wówczas 724 ha. Warto wiedzieć o tym, że w Karkowie już pod koniec XVIII w. funkcjonowała kuźnia, szkoła, karczma. W 1910 r. we wsi mieszkały 124 osoby, a w 1939 r. już 265. Na Karkowo składało się wówczas 66 gospodarstw domowych.

Pałac w Karkowie jest w ruinie. Zlokalizowany jest w otoczeniu zabudowań folwarcznych i parku. Obiekt wzniesiono ok. 1900 r., na planie prostokąta z cegły. Był to budynek dwukondygnacyjny, podpiwniczony, pokryty dwuspadowym dachem. W ścianie wschodniej wbudowano imponującą ośmioboczną wieżę. Jeśli chodzi o styl, obiekt należy zakwalifikować do neogotyku. Pałac powstał za sprawą rodu von Derenthall. Pozostałością po pięknie dawnego majątku w Karkowie jest park.Został on założony jeszcze w drugiej połowie XVIII w. Jego pierwotne granice zamykały się w obrębie ok. 7,5 ha. Jego założenie należy zakwalifikować do krajobrazowego – naturalistycznego. Jego dawna kompozycja przestrzenna podupadła, a układ alejek został zatarty. Do starodrzewu znajdującego się w parku należą: dąb szypułkowy (Quercus robur), buk odmiany purpurowej (Fagussilvatica’ Atropurpureum’) i grab pospolity (Carpinusbetulus).

Dawny kościółKarkowa nie zachował się. Najprawdopodobniej istniała tu parafia, o czym świadczy informacja, że w 1535 r. plebanem w tej miejscowości był Fabian Grotekopf. Natomiast po wprowadzeniu na Pomorze reformacji Karkowo przyłączono do parafii w Chociwlu. Obecny kościół wzniesiono w XIX w. Głównym budulcem, jakiego użyto podczas jego budowy był ciosany kamień. Cegły użyto jedynie w ościeżach okien i portali. Świątynia wznosi się na planie prostokąta, z pięcioboczną absydą od wschodu. Otwory okienne korpusu i absydy, tak jak wiodące do kościoła portale, są ostrołukowe. W szczycie zachodnim wkomponowana jest mała wieża, którą dekoruje zespół architektonicznych detali. Do zabytkowego wyposażenia kościoła w Karkowie należy pochodzące z XIX stulecia w stylu neogotyckim: ambona, chrzcielnica chór muzyczny, a także dwa żeliwne dzwony z 1930 r., o średnicach 1,1 m. Nie zachował się dawny dzwon z 1593 r., odlany przez Joachima II, członka słynnej rodziny stargardzkich ludwisarzy – Karstede. Do naszych czasów nie przetrwały także dwa cynowe lichtarze z połowy XVIII w.

W Karkowie zlokalizowane są aż cztery cmentarze. Pierwszym, jest cmentarz przykościelny z pierwszej połowy XIX w. Zajmuje on powierzchnię 0,2 ha, z kościołem w jego południowej części. Jedynym czynnym cmentarzem jest cmentarz wiejski. Został on założony jeszcze na początku XIX w. Można się na niego natknąć w północno-zachodniej części Karkowa, przy drodze do Kani. Cmentarz zajmuje obszar o powierzchni 0,5 ha. W jego strukturze znajduje się lapidarium. Z kolei, na terenie parku (jego południowo-zachodniej części) zlokalizowany jest cmentarz rodowy. Zajmuje on powierzchnię 0,02 ha. Cmentarzem polowym jest zbiorowa mogiła zlokalizowana na północno-zachodnim krańcu miejscowości w odległości ok. 100 m od drogi wiodącej z Chociwla do Kani. Powstanie cmentarza datowano na 1947 r.

Źródło:

Tekst: Andrzej Puławski.
Zdjęcia: Agnieszka Piotrowska.
Korekta: Krzysztof Szypowski.
Wydawca: Miasto i Gmina Chociwel.
Materiał powstał w oparciu o Katalog zabytków powiatu stargardzkiego, t. I-II,
red. M. Majewski, Stargard 2010.

Galeria

There are no images in the gallery.